Jumat, 08 Juni 2012

Cerpen Bahasa Banjar


KAMBANG KADA SAKAKI,
KUMBANG KADA SAIKUNG,
ALAM KADA BATAWING

Kisah Handap Y.S. Agus Suseno

            Limbah mangibahi nyamuk pada ambutut buyut nang nyanyak tajangak, Nining Niah bangsul ka tawing halat. Diandak sidin wadah panginangan lawan pakucuran ka higa awak, bahindapang ka tawing, hadap ka Nurjanah. “Cah, sarana diristaakan bahimat-himat, Tay ai,” jar hidin. “Ayu ha, bawa batawakal. Basarah diri haja. Mudahan hati laki ikam tabuka...”
            “Dimapang ulun kada marista, Ning?” ujar Nurjanah. “Bahari, wayah bamula rusak lawan di ulun, bilang liwar kada sakira ti pang inya. Ingat banar ulun, wayah panambaian kami batamuan. Wayah Haji Ijun bapangantinan, mengawinakan Diyang. Ulun, Atun, lawan kakawalan nang lain, umpat bahandip. Talu malam karasmin bilang liwar raminya bamamanda, bajapin lawan bagagandutan haja, kalu?
            “Inya jua nang bamula handak lawan di ulun. Sangka ulun ti, inya handak lawan Atun. Sakalinya, kada. Ulun saurang, nang ngaran bibinian, napa ha lagi? Tagal, nang ngaran ulun ti marasa urang kadada, mati Abah mati Uma, gawian maambil upah manurih gatah wara, sawat jua pang tapandir lawan di inya. Ujar ulun, ‘Pikirakan ha dahulu tuhuk-tuhuk, Ka Ipin ai. Pian ti urang bapangkat, anak urang harat. Ujar paribasa: Raja lawan Putri, Pantul lawan Amban. Bahati-hati mamilih, kalu am tapilih bangkung...’
            “Tagal, Ka Ipin ti bilang liwar karas pahatian. Hampian ingat, kalu, Ning? Bangsa talu bulan, saku, ada, nang ulun baliung lamun saban kalian batamuan inya. Tagal, inya bakurinah mahadangi, limbah ulun tuntung maambil upah manurihakan gatah Pambakal Ancah. Inya mahadangi di batang banyu.
            “Rahat banar inya maajaki, manggayai, mambawai ulun bakunjangan, atawa ka pasaran. Tagal, ulun indah. Supan. Ayungannya, inya baulah surat. Surat ti, diunjuknya ka Atun. Atun maunjukakan ka ulun. Ujarnya, di surat: Nurjanah – ‘Nur’ ti, artinya ‘cahaya’. ‘Janah’, artinya ‘surga’. Alis, nangkaya bulan sahiris. Mata, mancar, mancararat, mancarunung. Mambintang siang, nangkaya amas hanyar dituang. Limbah katam, kami badatang...
            “Hampian ingat, kalu, Ning, nang ngaran ulun bilang kababang? Napang, inya banaran badatang! Hampian bahimat mambujuki, mambisai, malamahi. Mancarii, wayah ulun kada hakun bulik ka rumah, bamalam di rumah Julak Sanah di kampung subalah. Ujar hampian, ‘Ayu ha, Tay ai, dihakuni ha. Lamun Nining habis umur, ikam dimapa am jua? Siapang  nang manjaga? Lamunnya dasar judu ti, kada pacangan ka lain, taka ikam jua...’
            “Limbah dibujuki hampian ti, hanyar ulun hakun, kalu? Han... Kada saapa, lalu kami bakawinan. Balalu, nang ngaran Ka Ipin ti bagawi di Banjar, ulun maumpatinya. Tatinggal hampian saurangan di sia.
            “Balalu, ulun baanak Ambayau. Wayahitu ti, Ka Ipin apik haja lakunnya. Biar balang kambingan, inya ingat haja di waktu. Takananya, sambahyang haja. Baiknya pulang, inya kada suwah balalakun. Bakakinuman, kada biasa. Batukar buntut, maginnya. Nang bujur harus haja, tih.
            “Balalu pulang... Nang ngaran inya saing bacari, kami kawa baulah rumah saurang. Jadi, han, kami kada lagi umpat badiam di wadah mintuha ulun.
            “Tagal, tang nangapakah ha... Limbah ulun baanak Muridi, Idup lawan Utuh, Ka Ipin balalu pina ubah banar. Bulik ka rumah, talandung pada nang rajin. Ada nang kada sing bulikan lalu! Limbah talu ari, hanyar bangsul. ‘Kaka aur banar. Banyak gawian...,’ ujar. Ulun ti, baranai ham. Tagal, nang ulun sangkal, inya pinda kada pati rahat lagi mangilik anak.
            “Suwah jua pang inya basuara: ‘Muyak,’ ujarnya, ‘anak, lalakian katia lalakian...’ Tagal, maraganya sakalinya kada naitu ti haja. Inya bagandakan lawan kawalnya sagawian. Pandayangan babanaran!
            “Limbah ulun tahu lawan bibiniannya ti, napang ada, pada ulun rungkup ha. Inya papar kuciak. Sakanturan, urang galu!
            “Di rumah, malamnya Ka Ipin basisigan. Minta maap. Basungkam. Nang ngaran laki, ulun maapi haja. Inya bajanji kada lagi. Tagal, nang ngaran lalakian: muha basungkam, buntut mahambat, kalu ah?
            “Napang, kada saapa bangat pulang! Dasar liur baungan! Masih haja lakunnya inya bagandakan lawan binuhung karing ti!
            “Napang ada, pada ulun tinggalakan tajun ha saparanakan... Arba ulun kamari.  Bacuntan. Wayah inya turun ka gawian. Tagal, ulun tinggali pang surat. Jar ulun: Ka Ipin, kami mudik ka banua. Tasarah hampian haja lagi. Dalas jadi balu, ulun kada hakun dimadu. Lamun hampian masih sayang anak, tunti kami di rumah Nining malam Ahad kaina. Kita bapandir dimapa nang baiknya. Lamunnya hampian kada hakun, punahakan haja ulun...

*


            Sambil manginang, Nining Niah unggut-unggut mandangarakan. Mata sidin tapajam tabuncalak, nahap manjanaki Nurjanah nang kasasahangan.
            “Tuhuk haja sudah ulun baihtiar, Ning ai. Bilang parak saban malam ulun batahajut, baistiharah. Sudah haja inya ulun pintaakan banyu ka wadah urang alim, tagal tatap ham. Sudah jua lawan sasarahnya, ulun umpani bakas makanan itik, sakira inya tabulik. Kahada ubah jua. Taharat anggit urang, saku ah?
            “Sabaluman mudik ka sia, inya ulun kaduakan lawan pimpinannya. Di gawiannya ti, urang kada dibariakan babini atawa balaki labih pada saikung. Lamunnya Ka Ipin takawin jua lawan pandayangan ti, kaduduanya pacangan diampihi bagawi. Cah, maraha! Biar jara!”
            “Ubui, ubui, ubuiii...,” Nining Niah bakitar, mamusut banyu mata Nurjanah nang titik ka lampit. “Bawa basabar ha, Tay ai. Bawa baistihpar. Batawakal. Lamun pariannya habis jua judu ikam lawan di inya ti, napa ha? Tagal, ikam ti manis dagingan, Tay ai. Ayu ha. Kambang kada sakaki, kumbang kada saikung, alam kada batawing... Malam Ahad? Haw, ni ti malam Ahad, kalu?”
            Babaya Nining Niah tuntung bapandir, lawang bunyi digandah urang. Nining Niah lawan Nurjanah cagat puhun gulu.
            Assalamu’alaikuuum...”
            Wa’alaikum salaaam...” Takajut Nining Niah manyahuti. Tangan sidin parak tahayut lampu samprung di lantai. Kasadakan. Tahambur sapah pada muntung sidin.
            Nurjanah ampih basisigan, hancap mamusut banyu mata lawan tapih ayunan.
            “Ayu, Tay, lakasi dibukai. Siapang, hi? Ajin... Aku nia tuli biruangan. Suara laki ikam ah, atawa urang subalah?”
            Nurjanah kada tahu suara siapa tu. Lamun suara lakinya, inya  pinandu. Sambil badiri, mamusut banyu mata, inya bajalan mambuka sasunduk lawang.
            Di palataran, ada urang. Maunjuk surat. “Titipan kawitan Ipin di Banjar...,” ujar, balalu turun. Pindanya supir taksi Hulu Sungai nang badiam di hilir. Di pinggir kartak ada taksi L300.    
            Limbah maambil surat mintuhanya, Nurjanah naik ka rumah. Balalu ka padu. Baparak ka lampu. Mambuka surat. Mambaca. Tanganga. “... Ari Jumahat, limbah bada, abahnya Ambayau handak mandatangi ikam kamari. Bakandaraan. Sauranganan. Di Pal tujuhblas, diranjah trak batubara. Salamatan haja di rumah sakit, tagal tagantar. Ngaran ikam haja nang dikuya...”
            Nurjanah asa sasak hinak. Raum panjanak. Duduk tadangkak.
             

Tidak ada komentar:

Posting Komentar